WELKOM

 

Welkom op deze site, geheel gewijd aan het leven en werk van Caspar van Wittel. Een initiatief van de Vrienden van Caspar van Wittel, Amersfoort.

Caspar van Wittel is wereldberoemd geworden onder de naam Gaspare Vanvitelli. Kom je in het Louvre, het Prado, de Hermitage of het Capitolina in Rome, dan tref je zijn prachtige stadsgezichten aan. Hij wordt in het buitenland in één adem genoemd met Rembrandt, Vermeer, Frans Hals en Jan Steen. Zijn werken brengen miljoenen op.

Wie was deze succesvolle Nederlandse schilder uit de Gouden Eeuw? Wat schilderde hij? En waarom kennen wij onze landgenoot zo slecht?

Een tentoonstelling van zijn werken die in zijn geboortestad Amersfoort van 26 januari tot en met 5 mei 2019 in Kunsthal KAdE gehouden werd, was zeer succesvol. Met een groot aantal activiteiten daaromheen is een bijdrage geleverd om Caspar Van Wittel ook in Nederland de plaats in de kunsthistorie te geven die hem toekomt. Er was een concert, een Italiaans filmprogramma, er is een grafitti kunstwerk gemaakt. Er zijn lezingen en workshops gehouden, ook voor kinderen, gerelateerde tentoonstellingen, etc. Overal in de stad hingen banieren en grote posters. Treinreizigers zagen de aankondigingen op groot formaat. Kortom, hij was niet te missen.

Jasper Adriaansz. van Wittel werd omstreeks 1652/53 geboren in Amersfoort en leerde het schildersvak van Matthias Withoos (1627 – 1703). Rome was voor kunstenaars the place to be. Toen hij een jaar of 20 was, vertrok ook Jasper naar Rome. Hij werd al snel succesvol. Prinsen, hertogen en kardinalen liepen bij hem de deur plat. Hij trouwde met Anna Lorenzani, een meisje uit een vooraanstaande familie. Zo werd hij deel van de culturele elite van componisten en ‘literati’. Hij veranderde zijn naam in Gaspare Vanvitelli.

In onze tijd reizen jongeren de hele wereld over. Dat gebeurde ook in de 17eeeuw. Vooral adellijke Engelse jonge mannen deden de ‘Grand Tour’ naar Italië. De prachtige stadsgezichten van Vanvitelli vonden gretig aftrek. In Engeland is dan ook een groot aantal Vanvitelli’s in particulier bezit. Er hangt er zelfs een in de slaapkamer van Buckingham Palace.

Als je naar de stadsgezichten kijkt, kan je bijna niet geloven dat hij zonder fototoestel in staat was zo’n grote mate van detail weer te geven. De gebouwen zijn prachtig, in haast fotografisch perspectief, weergegeven. Vanvitelli zorgde voor een grote levendigheid door de mensen op zijn schilderijen in allerlei activiteiten te laten zien, ze varen, wandelen, praten met elkaar. Het water leeft, de lucht is vol kleurschakeringen. Er gebeurt van alles op zijn schilderijen. Je kunt naar één schilderij lang kijken en steeds iets nieuws ontdekken.

Voor de Italianen was dit een heel nieuwe stijl. Vanvitelli is de grondlegger van een nieuwe stroming in de Italiaanse schilderkunst: het Vedutisme (een veduta is een stadsgezicht). Hij geldt als een belangrijk vernieuwer en was de grote inspirator van de bekende Venetiaanse schilder Canaletto. Hij bracht vanuit Nederland elementen van de Verlichting en de moderniteit naar Italië.

Caspar van Wittel behoort tot de grote groep van zg. Italianisanten, kunstenaars die naar Italië trokken om daar inspiratie op te doen. De meeste Italianisanten keerden na enige jaren naar het vaderland terug. Een bekend voorbeeld hiervan is de schilder Jan van Scorel over wie gezegd wordt dat hij de Italiaanse Renaissance naar de Nederlanden bracht. Van Wittel is in Italië gebleven (de liefde…) en deed het omgekeerde; hij heeft elementen van de Verlichting en de moderniteit van Nederland naar Italië gebracht. Zijn zoon Luigi Vanvitelli werd als architect van o.a. het paleis van Caserta bij Napels zo mogelijk nog beroemder dan zijn vader.

Gek genoeg is pas sinds 2017 een schilderij van Vanvitelli in Nederlands bezit gekomen: Het Gezicht op Amersfoort. Het hangt in Museum Flehite en is een gouache uit ca. 1712. Vanvitelli schilderde het in Italië en ging daarbij af op zijn geheugen. Omdat Vanvitelli verder niet in Nederlandse musea te zien is, is hij in zijn geboorteland nauwelijks bekend.

Alle reden dus om deze bijzondere landgenoot eindelijk de eer te geven die hem toekomt!

Lees verder:

Zijn levensloop

Zoon Luigi

Over de zoektocht naar Van Wittels bij particulieren

De uitstraling van Caspar van Wittel

Zijn jeugdjaren

De succesvolle familie Vanvitelli 

Doorgedrongen tot de hoogste kringen.

Jan van Scorel en Caspar van Wittel, evenbeelden en tegenpolen

 


Dank

Wij zijn de volgende fondsen bijzonder dankbaar voor het ondersteunen van het Stadsprogramma rondom de MAESTRO tentoonstelling in KAdE, 26 januari – 5 mei 2019.

                             

 

NIEUWS

 

24-06-2022

TWEE TOPWERKEN VAN VAN WITTEL VERWORVEN VOOR COLLECTIE MUSEUM FLEHITE

Vandaag is het een bijzonder heuglijke dag! Op de stand van Vereniging Rembrandt op de TEFAF in Maastricht werd bekend gemaakt dat twee schilderijen van Caspar van Wittel voor Museum Flehite aangeschaft konden worden. Uniek, want het zijn de eerste olieverfschilderijen van zijn hand die nu in Nederlands bezit komen. De onthulling werd door burgemeester Lucas Bolsius van Amersfoort en Paul Baltus samen gedaan.

De aanschaf is mogelijk gemaakt door belangrijke steun van Vereniging Rembrandt, het Sociaal Cultureel Fonds van de Amersfoortse verzekeringen en particulieren uit Amersfoort.

Vanaf 5 juli 2022 in Museum Flehite te zien.

De schilderijen dienen nog wel gerestaureerd te worden, want ze zijn in “country house condition”, zoals Paul Baltus dat bij de presentatie verwoordde. Hiervoor worden nog de benodigde financiële middelen gezocht.

Lees hier verder.

26-11-2020

DOCUMENTAIRE DE TOORTS – La vita bella di Caspar van Wittel te zien op TV!
Voor wie de documentaire (2017), die regisseur Jan Snoerwang en Albert Boersma maakten, nog niet heeft gezien óf nog een keer wil terugzien: kijk op NPO2 Extra (Let op: dus niet de normale NPO2).
Te zien op:
vrijdag, 27 november 2020, 15:05u
maandag 30 november 2020, 01:30u
dinsdag 1 december 2020, 03:45u
Op deze kanalen kan je NPO 2 Extra vinden:
Ziggo: 222.
KPN: 88 (in Pluspakket KPN maar in ieder geval te zien op de IPad met de KPN App)
Telfort: 88.
XS4ALL: 88.
T-Mobile: 381.
Canal Digitaal: 102.
Delta: 42

1-10-2020

CASPAR VAN WITTEL KOMT WEER TERUG IN AMERSFOORT ** UITGESTELD**

9 november 2020, Joriskerk, Amersfoort

Een unieke gelegenheid voor iedereen om lezing en concert in één avond te beleven of een keuze te maken uit een van beide.

Lezing: “Wat u nog niet wist over Caspar van Wittel” door publicist, hoogleraar en kunsthistoricus Bernard Aikema
Aanvang: 19:30u
Prijs: €10,00

Concert: “Muziek uit de tijd van Caspar van Wittel” door het Vanvitelli Trio,
Aanvang: 21:00u
Prijs: € 21,50

Prijs combinatieticket lezing en concert:  € 30,00

Kaarten bestellen doet u hier

Voor contact, klik hier. of bel 06-53649119.

Foto: Gerlo Beernink

Prof. Bernard Aikema is publicist, hoogleraar en kunsthistoricus. Kenner van de 17de eeuwse schilderkunst bij uitstek. Verbonden aan de Universiteit van Verona en woonachtig in Venetië. Als een van zijn vele publicaties verscheen in 1990 het boek “Schilders van Venetië” in samenwerking met Boudewijn Bakker, met o.a. Caspar van Wittel. Uitgegeven ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling in het Rijksmuseum Amsterdam.

 

Het Vanvitelli Trio bestaat uit:
Eleonore Pameijer – fluit, “one of Europ’s pre-emininet flutists”
Frank Pameijer – cello
Krijn Koetsveld – Monteverdi orgel en klavecimbel “muzikale duizendpoot”

Na het succesvolle debuut van het Vanvitelli Trio in Amersfoort rond de opening van de grote Caspar van Wittel tentoonstelling in 2019, geven zij een tweede concert met muziek uit de periode van Casper van Wittel. Krijn Koetsveld zijn bijzondere Monteverdi-orgel bespelen. Alle drie de leden van het trio zijn vermaarde musici en geven ook concerten buiten de landsgrenzen.

Deze avond biedt voor iedereen een kans om zich te wanen in de tijd waar kunst, kennis en muziek in overvloed te beluisteren en te zien waren.

 

11-11-2019

VAN WITTEL KUNSTWERK GEKOZEN
Het kunstwerk van Marlou Rutten is gekozen om Van Wittel te eren in Amersfoort. De gemeente Amersfoort schreef een wedstrijd onder kunstenaars uit om het erfgoed van Van Wittel te verankeren in Amersfoort. Hierop kwamen maar liefst 27 inzendingen van hoge kwaliteit binnen. Vier kunstenaars zijn voor de zomer gevraagd hun idee verder uit te werken. De modellen van de kunstwerken worden gepresenteerd in Museum Flehite in Amersfoort. Van 1  t/m 30 oktober 2019 kon iedereen stemmen op zijn of haar favoriet.

Klik hier voor meer informatie.

 

30-10-2019

VAN WITTEL / VANVITELLI DIALOOG VAN START
Op 28 en 29 oktober 2019 vond de eerste Van Wittel/Vanvitelli dialoog plaats; een ronde tafel overleg op hoog diplomatiek niveau met als doel de relatie tussen Italië en Nederland te verdiepen. Georganiseerd door het Clingendael Instituut en het Istituto Affari Internazionali in Rome, in nauwe samenwerking met de Ministeries van Buitenlandse Zaken van beide landen.

Het thema was “Hoe kunnen Italië en Nederland Europa vooruit brengen?” Aan de orde kwamen onderwerpen als de strategische prioriteiten van de EU, migratieproblematiek en klimaatverandering.

Het ronde tafel overleg werd geopend door voordrachten van Vincenzo Amendola, de Italiaanse minister van Europese Zaken, en Stef Blok, Minister van Buitenlandse Zaken.

Voor meer informatie, klik hier: Clingendael Instituut

Er had geen betere naam voor dit overleg gekozen kunnen worden..

AL GEWEEST

TENTOONSTELLING MAESTRO VAN WITTEL – Hollandse meester van het Italiaanse stadsgezicht,
26.01.2019 05.05.2019
Kunsthal KAdE, Amersfoort
Meer informatie hier.
(Organisatie: Kunsthal KAdE, Museum Flehite)

CONCERT Vanvitelli Trio
17.02.2019, 16:00u
St. Aegtenkapel, ’t Zand 37, Amersfoort
Muziek uit de tijd van Caspar van Wittel
Programma:
– Pietro Locatelli (1695-1764), Sonate
– Giovanni Battista Bononcini (1670-1747), Divertimento da camera
 Domenico Scarlatti (1685-1757), Sonate in Sol minore
– Unico Wilhelm van Wassenaer (1692-1766), Sonate
– Antonio Vivaldi (1678-1741), Sonate
Het Vanvitelli Trio bestaat uit:
Eleonore Pameijer – fluit, “one of Europe’s pre-emininet flutists”
Frank Pameijer – cello
Krijn Koetsveld – klavecimbel “muzikale duizendpoot”

FILMPROGRAMMA
26.01.2019 – 05.05.2019
Filmtheater Lieve Vrouw, Lieve Vrouwestraat 13, Amersfoort

De Toorts – La vita bella di Caspar van Wittel (2017,  Jan Snoerwang, Albert Boersma), 39 x vertoond

Italiaanse films, i.s.m. Dante Alighieri Amersfoort
31.01.2019: Io e Te (2012, Bertolucci) 19:00 uur
28.03.2019: Lazarro Felice (2018, Alice Rohrwacher) 19:00 uur

Caravaggio, the Soul and the Blood, kunstfilm (2018, AIC), 4x vertoond

Canaletto and the art of Venice, kunstdocumentaire (2017, Bickerstaff, GB), 4x vertoond

Opera’s Live en de Encore van de Royal Opera House
La Traviata, G. Verdi, 2x vertoond

Opera’s Live en de Encore van de Royal Opera House
La Forza del destino, G. Verdi, 2x vertoond

Italiaanse filmweek,  i.s.m. Dante Alighieri Amersfoort
13-18 april 2019
13.04.2019, 12:00 uur, Canaletto and the art of Venice, kunstdocumentaire (2017, Bickerstaff, GB)
13.04.2019, 17:00 uur Una Giornata Particolare (1977, Ettere Scola)
14.04.2019, 14:15 uur, Dogman (2018, Matteo Garrone)
15.04.2019, 18:30 uur De Toorts – La vita bella di Caspar van Wittel (2017,  Jan Snoerwang, Albert Boersma)
15.04.2019, 19:45 uur  La Nostra Vita  (1996, Daniele Luchetti)
16.04.2019, 19:00 uur Caravaggio, the Soul and the Blood (2018, AIC)
17.04.2019, 19:00 uur La Vita è Bella (1997, Roberto Benigni)
18.04.2019, 19:00 uur, La Terra dell’ abbastanza (2018, Damiano e Fabio D’Innocenzo)

TENTOONSTELLING Caspar van Wittel in perspectief
17.02.2019 – 30.03.2019
St. Aegtenkapel, ’t Zand 37, Amersfoort
Zes werken van beeldend kunstenares Eline Janssens, geïnspireerd op het kunstenaarschap van Caspar van Wittel en zijn manier om perspectief te zien.
Toegang: zie hier. Tijdens alle evenementen en op elke zaterdag vanaf 1 maart 2019 10:00 – 16:00 uur

DINER ‘Aan tafel met Van Wittel’  
Authentieke 17de eeuwse gerechten uit de plaatsen waar van Wittel geweest is, bereid door Meneer Casero. Met toelichting op het leven en werk van Caspar van Wittel.
06.04.2019: 20:00 uur
Napoleonschuur
Jhr. Burg. H.van den Boschstraat 44
3958CD, Amerongen
Voor meer informatie klik hier.

TENTOONSTELLING (On)zichtbare steden
17.03.2019, 15:00 – 05.05.2019
Galerie De Ploegh, Coninckstraat 58, Amersfoort

Groepsexpositie rond Caspar van Wittel met stadsgezichten 17e eeuw & heden.
(Organisatie kunstenaarsvereniging De Ploegh).
Meer informatie hier.

FOTOTENTOONSTELLING Hedendaagse stadsgezichten, vedutes van deze tijd.
29.03.2019, 14:00 uur – 05.05.2019
NS station Amersfoort, traverse
Fotografen van Keistad Fotocollectief exposeren hun werk op groot formaat.

LEZINGEN en WORKSHOPS
(ook voor kinderen)
26.01.2019 05.05.2019
Kunsthal KAdE, Amersfoort
Klik voor een overzicht hier.
(Organisatie: Kunsthal KAdE, Museum Flehite)

DE STAD, een muzikaal, filosofisch en fotografisch evenement,
24.05.2019, 20:00 uur
Sint Franciscus Xaveriuskerk, ’t Zand 29, Amersfoort

Met medewerking van bekende Amersfoorters,  het Amersfoorts Jeugd Orkest (AJO) en 033 Fotostad.
Voorafgaand gratis toegang TENTOONSTELLING “STADSBEELDEN”, Museum Flehite
Tijdens een speciale avondopenstelling van 18:30 uur tot 19:45 op vertoon van uw kaartje.
Het programma
* Lucas Bolsius – burgemeester Amersfoort: wat maakt de stad een stad?
George Gershwin (1898 – 1937) An American in Paris (1928)
Fokke de Jong – duurzaamheidambassadeur: duurzaamheid en dilemma’s
Edwin (Tsz Chung) Sung, U.K. (1992-) An Overture to the Proms (2018)
Simone Kennedy – gemeenteraadslid: liefde, lust, rechtvaardigheid en dood in de  stad
Camille Saint–Saëns (1835-1921) Bacchanale uit Samson et Dalila, Op. 47 (1877)
Arjeh Kalmann – journalist: solidariteit in de stad
Gustav Mahler (1860 – 1911) Symfonie nr. 1 in D “Der Titan” (1888), derde deel
Bernadette van Dijk – straatpastoor: spiritualiteit in de stad
Arvo Pärt (1934) Da pacem Domine

De avond wordt afgesloten met de première van het stuk Symphonic poem no.2, Een stedeling uit het dorp, opus 94, gecomponeerd door Maarten Bauer (2000). In 2017 was Bauer de prijswinnaar van het Prinses Christina Compositie Concours.

(Organisatie: Spiritueel Cultureel Centrum Amersfoort)

TENTOONSTELLING Stadsbeelden
09.02.2019 10.06.2019
Museum Flehite, Westsingel 50, Amersfoort
Acht hedendaagse kunstenaars die het thema ‘stad’ onderzoeken en vastleggen: Iwan Baan, Stefan Bleekrode, Frank Halmans, Carlijn Kingma, Uwe Poth, Frank van der Salm, Rob Voerman en Hans Wilschut.
Voor meer informatie, klik hier.
(Organisatie: Museum Flehite)

GRAFITTI KUNSTWERK Veduta naar Caspar van Wittel
vanaf 22.03.2019
Door Daniel van den Haterd in de Brouwerstunnel, nabij NS station Amersfoort, uitkomend op het Caspar van Wittel plantsoen. 

PARTNERS

Voor de uitvoering van het Stadsprogramma hebben wij zeer plezierig samengewerkt met de volgende partners: